گورخر و چتر نجات

«کریستوفر وود» (1900 تا 1930) نقاش متولد لیورپول است که علی‎رغم مرگ زودهنگامش، در جنبش مدرنیته و آوانت گارد بسیار تاثیر گذار بود. او، احتمالاً به دلیل اعتیاد شدید به تریاک، به زیر یک قطار پرید. «گورخر و چتر نجات» یکی از آخرین نقاشی‌های وود است، که دومین آنها «ببر و طاق نصرت» با تاثیرات خارجی و طعم سورئالیست خاص خود می‌باشد. این کار احتمالاً الهام گرفته از سبک نائیفِ «آنری روسو» است. 

در پس‌زمینه، ساختمانی با معماری مدرن، الهام گرفته از «ویلا ساوا»، ساختۀ معمار معروف «لو کوربوزیه»، به تصویر کشیده شده که وود آن را از دورانی که در پاریس زندگی می‌کرد خیلی خوب می‌شناخت. خطوط متمایز این بنا با نوارهای بدن گورخر در تضاد است. این نقاشی نمونۀ صریحی از آرایۀ سوررئالیستی نامحتمل و نمایشی است. مانند هنرمندان و شاعران سورئالیست دیگر، وود، در اثر هنری خود، چیزهای غیرمنتظره‌ای را (گورخر، ساختمان، چتر نجات) کنار هم قرار داده است. با این ترکیب غیرمعمول، او فضای رویاگونۀ عجیب و غریبی را ایجاد می‌کند. اگر برخی از منتقدین گورخر را به عنوان نمادی از یک باغ وحش مدرن ببینند، اضافه شدن یک چترباز که با ناخشنودی تاب می‌خورد، پیچشی فراواقع‌گرانه‌ و حسّی پر رمز و راز به آن می‌دهد. 

گورخر، نزدیک باغچۀ کوچکی که شبیه تابوتی پوشیده از گل‌های مجلس ختم است، مرکز کانونی تصویر است، چرا‌که در نقطه برخورد دو زاویۀ اصلی قرار دارد، در حالی که دنبالۀ خطِ سایه، نگاه را به سمت چتر نجات سوق می دهد. چترنجات تنها نقطۀ مشخصاً رنگی در این ترکیب‌بندی است که با موفقیت نزدیک گوشۀ بوم قرار گرفته، در حالی که ترکیب رنگ بقیۀ کار محدود (سفید، سیاه، خاکستری، و خاکستری-آبی) است.

این گورخر ممکن است موجب الهام لوسین فروید (نقاش)، که او نیز سر گورخری را در نقاشی خود بنام «اتاقِ نقاش» (1944) قرار داده، شده باشد. 

- تونی گوپیل

پ.ن. ما این صحنه سورئالیست را خیلی دوست داریم! آیا می‌دانستید که در بین سورئالیست‌ها، هنرمندان خانم بسیاری نیز بوده اند؟ اینجا، درباره آنها و همچنین گرامیداشت آنها توسط کریستین دیور، بیشتر بخوانید.