Joseph Mallord William Turner

Joseph Mallord William Turner was een Britse landschapsschilder uit de romantiek. Destijds werd Turner gezien als een omstreden persoon, maar tegenwoordig beschouwt men hem als de kunstenaar die het landschapsschilderen naar een niveau tilde dat vergelijkbaar was met dat van de historieschilderkunst. Hoewel hij bekend staat om zijn olieverfschilderijen, is Turner ook een van de grootste Britse meesters van het landschapsaquarel. Algemeen staat hij bekend als 'schilder van het licht' en zijn werk wordt gezien als de romantische voorbode van het impressionisme.

Turners talent werd al op jeugdige leeftijd onderkend. Doordat hij financieel onafhankelijk was, kon Turner naar hartelust experimenteren. Zijn volwassen oeuvre wordt gekenmerkt door een kleurrijk palet en kwistig aangebrachte atmosferische verflagen. Zijn fantasie kon bijvoorbeeld worden geprikkeld door scheepswrakken, branden (bijvoorbeeld de brand van het Parlement in 1834, een gebeurtenis waarbij Turner zich haastte om deze met eigen ogen te kunnen aanschouwen en die hij weergaf in een reeks van aquarelschetsen), natuurrampen en natuurverschijnselen zoals zonlicht, storm, regen en mist.

In veel van Turners schilderijen plaatste hij mensen. Enerzijds deed hij dit om zijn liefde voor de mensheid te tonen (kijk maar naar de veel voorkomende taferelen van drinkende en pleziermakende of werkende mensen op de voorgrond), anderzijds toonde hij echter ook de kwetsbaarheid van de mens en zijn vulgariteit temidden van het 'sublieme' van de natuurlijke wereld. 'Subliem' staat hier voor ontzagwekkende, primitieve grootsheid, een natuurlijke wereld, ongetemd door de mens, een bewijs van de macht van God. Dit was een thema dat beeldende kunstenaars en dichters in de romantiek bezighield. Voor Turner was licht de emanatie van Gods Geest en was het de reden waarom hij zich daarop richtte in zijn latere werk. Daarbij liet hij alles achterwege wat de aandacht daarvan zou kunnen afleiden, zoals tastbare voorwerpen en andere details. Hij concentreerde zich op het effect dat het licht had op het water, de lichtstraling van de hemel en het vuur. Hoewel deze late werken 'impressionistisch' lijken te zijn en daarmee een voorloper van de Franse school, streefde Turner meer naar het tot uitdrukking brengen van de spiritualiteit in de wereld dan naar het weergeven van optische verschijnselen.

In zijn latere werk gebruikte hij steeds transparantere olieverf en richtte hij zich vrijwel geheel op het afbeelden van het licht door het gebruik van stralende kleuren. Turner gebruikte pigmenten in zijn schilderijen zoals karmijn, waarvan hij wist dat ze niet lang goed bleven. Dit ondanks het advies van toenmalige deskundigen om gebruik te maken van beter houdbare pigmenten. Met als gevolg dat veel van zijn kleuren nu aanmerkelijk zijn vervaagd. John Ruskin beklaagde zich erover dat Turners werk zo snel achteruit ging. Maar Turner bekommerde zich niet om volgende generaties en hij koos verfstoffen die er goed uitzagen als ze net op het doek waren aangebracht. Omstreeks 1930 was men bezorgd dat zowel zijn olieverfschilderijen als zijn aquarellen vervaagden.