Onverwacht bezoek

Dit is de tweede (en meest bekende) versie van Onverwacht bezoek. De eerste versie werd door Repin geschilderd in 1883 en was aanzienlijk kleiner, zowel wat betreft afmetingen als aantal personages (het hoofdpersonage was een meisje, vergezeld door een vrouw en nog twee meisjes, vermoedelijk haar moeder en zusters). Al snel begon Repin met het schilderen van de tweede versie. Hij werkte in zijn landhuis niet ver van St.Petersburg; de afgebeelde kamer was de huiskamer van de kunstenaar. Als modellen voor de vrouwelijke personages gebruikte hij zijn vrouw, schoonmoeder en zijn dochter. Binnen een jaar werd Onverwacht bezoek getoond op een reizende kunsttentoonstelling, maar de kunstenaar bleef de volgende vier jaar verbeteringen aanbrengen aan het schilderij. Meer bepaald schilderde hij het gezicht van de jongeman (een politieke banneling die onverwacht naar huis terugkeerde) vier keer opnieuw, op zoek naar de juiste uitdrukking. Wellicht probeerde Repin, via de verschillende reacties van het gezin van de jongeman, uitdrukking te geven aan de diverse, meestal positieve, houding van de samenleving ten opzichte van de revolutionaire bewegingen van die tijd. In feite was het, onder de strenge censuur van tsaristisch Rusland, een politieke verklaring vermomd als een alledaagse genrescène.