Phaedra

Dit schilderij, dat Alexandre Cabanel aan het museum van zijn geboorteplaats schonk, is een voorbeeldwerk van de kunstenaar en een duidelijke illustratie van zijn prestaties in die periode. De klassieke afbeelding van het lome lichaam van Phaedra neemt het hele canvas in beslag. Het is bijna even wit als het laken dat over haar gedrapeerd is en contrasteert met de levendige kleuren van het decor. De details van de architecturale elementen, het bont, de stoffen en de kostuums van de diensters worden allemaal weelderig weergegeven en creëren een exotische luxe. Als model koos Cabanel de vrouw van een prominente bankier. Dat hij de betekenisvolle figuur van Phaedra voorstelde op deze manier - frêle en banaal - werd hevig bekritiseerd op het Salon in 1880, waar het toenemende aantal onbeduidende details ook werd gehekeld. Niettemin was het juist de verwarring die Cabanel creëert door de vermenging van banaliteiten en exsessen dat het werk een passende, nostalgische allegorie maakt van de maatschappij tijdens het Tweede Franse Keizerrijk. 

In de Griekse mythologie was Phaedra de dochter van Minos en Pasiphaë, de vrouw van Theseus, de zuster van Ariadne en de moeder van Demophon van Athene en Acamas. Ze was getrouwd met Theseus maar werd verliefd op Hippolytus, de zoon van Theseus en ofwel Hipollyta, koningin van de Amazones, of Antiope, haar zus. Euripides bracht dit verhaal tweemaal op de Atheense scene; één versie kwam tot bij ons. Volgens een aantal bronnen wijst Hippolytus Aphrodite af om een standvastige en kuise aanbidder te worden van Artemis. Als straf zorgt Aphrodite ervoor dat Phaedra verliefd wordt op hem. Maar ook haar verwerpt hij. Uit wraak voor de afwijzing schrijft Phaedra Theseus een brief waarin zij Hippolytus beschuldigt haar te hebben verkracht. Theseus gelooft haar en vervloekt Hippolytus met één van de drie vloeken die hij kreeg van Poseidon. Hypollytus' paarden worden opgeschrikt door een zeemonster en slepen hun berijder naar zijn dood. Volgens andere bronnen doodt Theseus zijn zoon, nadat Phaedra hem heeft beschuldigd van verkrachting. Uit schuldbesef pleegt Phaedra zelfmoord omdat ze niet heeft gewild dat Hippolytus zou sterven. Later vertelt Artemis Theseus de waarheid. In een andere, latere versie vertelt Phaedra Theseus de waarheid en pleegt ze geen zelfmoord. Dionysos stuurt een wilde stier op Hippolytus af die zijn paarden doet schrikken. Dat is het verhaal!