Anne Vallayer-Coster
Voordat we aan het verhaal van vandaag beginnen wil ik even zeggen dat deze maand speciaal wordt in het opzicht van vrouwelijke kunstenaars. We proberen ze altijd zo vaak mogelijk te presenteren, en vandaag is dit mede mogelijk gemaakt door het Nationalmuseum in Stockholm :) Bereid je voor op meer!
Anne Vallayer (1744-1818) werd op zesentwintigjarige leeftijd toegelaten op de Franse Kunstacademie. Dit was destijds een opvallende gebeurtenis, niet alleen vanwege haar leeftijd maar ook omdat ze een vrouw was in een instituut dat gedomineerd werd door mannen. Bovendien was ze ook nog eens ongetrouwd. Niks wijst erop dat ze een koninklijke mecenas had, maar ze had wel veel mentors op de academie. Claude-Joseph Vernet, een landschapsschilder, was haar leraar. Ze trad toe tot de academie als schilder van stillevens.
Vallayer trouwde in 1781 met Jean-Pierre-Silvester Coster, een succesvol advocaat. Zij specialiseerde zich voornamelijk in bloemenschilderingen. Haar effectieve kleurgebruik en kundig gevoel voor illusionisme maakte haar stillevens populair. Toch stonden stillevens destijds laag in de hiërarchie van onderwerpen voor schilderijen. Daarom breidde ze haar repertoire in motieven uit met objecten die meer geassocieerd werden met historische schilderijen. In de hoop op koninklijke patronage schilderde ze ook portretten, wat uiteindelijk leidde tot commissies van tantes van de koning en van koningin Marie Antoinette.
Ondanks haar ambitie om haar repertoire uit te breiden heeft Vallayer-Coster vrij weinig portretten geschilderd. De portretten die ze wel maakte hadden vaak een directe persoonlijke connectie. Met dit gegeven in het achterhoofd en door een zekere gelijkenis met haarzelf denken onderzoekers dat Portret van een Violiste een portret is van een van haar zussen, Madeleine, Elisabeth of Simone. Het is niet bekend of een van hen daadwerkelijk viool speelde, maar wat wel duidelijk is is dat Vallayer-Coster uitzonderlijk goed was in het afbeelden van muziekinstrumenten. De op zichzelf staande compositie straalt kalmte en contemplatie uit. Zelfs de geknapte snaren van de viool dragen bij aan de visuele uitmuntendheid van de afbeelding. Waar staat hun aanwezigheid voor? Portret van een Violiste behoort ongetwijfeld tot de voornaamste werken van de kunstenaar.