Madonna in de Kerk by Jan van Eyck - c. 1425 - 31,1 x 13,9 cm Gemäldegalerie Madonna in de Kerk by Jan van Eyck - c. 1425 - 31,1 x 13,9 cm Gemäldegalerie

Madonna in de Kerk

Olieverf op eiken • 31,1 x 13,9 cm
  • Jan van Eyck - before c. 1390 - July 9, 1441 Jan van Eyck c. 1425

De moeder van God en haar kind lijken groter dan levensgroot, alsof ze in de lucht zweven in het schip van een Gotische kathedraal die wordt overspoeld met licht. Alles straalt, gloeit en sprankelt als een edelsteen: met uitzonderlijke kunstzinnigheid gebruikt Jan van Eyck kleuren met zo'n intense levendigheid dat het hele paneel wordt overgoten met een unieke gloed van licht. Als symbool van zowel God als de Maagd Maria, is licht buitengewoon belangrijk voor dit kleine schilderij. Maar het is niet het zonlicht waarvan de gloed wordt afgebeeld. Gezien de gebruikelijke oriëntatie van een kerkkoor richting het oosten valt het hier op dat het getoonde licht uit het noorden komt: Hiermee wordt het eeuwige, heilige licht bedoeld. Het goddelijke komt tevoorschijn in de kerk, en Moeder en Kind is een droombeeld badend in hemels licht. Het reeële en het hemelse zijn bijna niet te onderscheiden. Achter Maria, omlijst door twee aangestoken kaarsen, staat een beeld dat er precies zo uitziet als de Maagd Maria in de kathedraal. Ver boven in het koor verheft zich een crucifix boven het tafereel, beschermend en wakend over helder geklede engelen die een lied zingen. Het beeld wordt een visioen: Jezus, een baby veilig in de armen van zijn moeder op de voorgrond, voorziet op de achtergrond van de afbeelding zijn offerdood. Het schilderij geeft de toeschouwer ook een glimp van een verre wereld, tegelijkertijd dicht bij de werkelijkheid echter ook één stap er van verwijderd. Erwin Panofsky, gerenomeerd geleerde op het gebied van iconografie, beschreef het werk als een gelijktijdige blik door zowel een microscoop als een telescoop.

We presenteren het meesterwerk van vandaag dankzij de Gemäldegalerie in Berlijn <3

P.S. Vergelijk hier deze verbazingwekkende weergave van de Maagd Maria met een andere middeleeuwse weergave - de beroemde Ognissanti Madonna van Giotto!