Rembrandt Van Rijn
De ets die we vandaag presenteren, zou onderdeel uitmaken van de tentoonstelling in het Rembrandthuis in Amsterdam, getiteld: HIER: Zwart in Rembrandts tijd. Vanwege het Coronavirus kunnen we het museum nu niet bezoeken (het kan vanaf 2 juni), maar we kunnen de ets hier bekijken. :)
De tentoonstelling maakt deel uit van een culturele paradigmaverschuiving in Nederland. De Nederlandse Gouden Eeuw werd lange tijd vrijwel uitsluitend in verband gebracht met de prestaties - en de portretten - van de 17de-eeuwse blanke, veelal mannelijke elite. Volgens de curatoren van de tentoonstelling concentreert de show zich op beelden die "de vele verschillende rollen die zwarte mensen in de samenleving speelden, en de vele verschillende rollen die ze speelden in schilderijen voor kunstenaars" weergeven.
In totaal maakte Rembrandt minstens 26 afbeeldingen van zwarte mensen (12 schilderijen, acht etsen en zes tekeningen); de meeste hiervan waren waarschijnlijk gebaseerd op zijn buren, of ze nu voor hem poseerden of dat hij ze op straat observeerde.
Rembrandt maakte deze ets van een jonge vrouw toen hij nog in Leiden woonde. Haar uiterlijk geeft aan dat ze zwart was, maar het was hem nog niet gelukt om haar huid donker te laten lijken. Misschien was er in Leiden geen levend model en werkte hij vanuit een sculptuur. (Bustes waren meestal ongeverfd, dus de eigenschappen van een zwarte huid konden niet worden bestudeerd.)
Het is verbluffend!
P.S. Eeuwenlang verschenen zwarte vrouwen in de westerse kunst als slaven, bedienden of exotische nieuwigheden. Maar als statige koninginnen en leidsters? Jammer genoeg niet. Lees hier over de zwarte vrouwen in de westerse kunst.