Mikalojus Konstantinas Čiurlionis
Precies op deze dag in 1875 werd Mikalojus Konstantinas Čiurlionis geboren, een Litouwse schilder, componist en schrijver. Hij leverde een bijdrage aan het symbolisme en de art nouveau en was karakteristiek voor het fin-de-siècle tijdperk. Hij wordt ook als een van de pioniers van de abstracte kunst in Europa beschouwd. Wij kunnen het werk van vandaag tonen dankzij het M. K. Čiurlionis Nationale Kunst Museum. :)
Čiurlionis leefde en werkte in de decennia rond 1900 toen zich veel nieuwe kunststromingen ontwikkelden. In zijn werk gaf hij vorm aan opvattingen en thema's die de mensen toen bezig hielden en die ook tegenwoordig nog actueel zijn. Ook zocht hij naar antwoorden op veel gestelde vragen over het menselijk bestaan. Gebaseerd op de volkse creatieve mentaliteit en gevoed door zijn belangstelling voor filosofische en religieuze theorieën die gemeengoed waren in het Europa van de fin-de-siècle, sloot Čiurlionis met zijn kunst aan bij de aspiraties van de mens, de natie en het tijdsgewricht. Hij schilderde zeven picturale sonates, die hij als titel een getal gaf (later werden de titels in woorden weergegeven). Zijn picturale sonates kunnen in verband worden gebracht met de theorie van synesthesie, de samenwerking tussen de zintuigen. Zij vormen een geheel eigen benadering van de problematiek van de synesthesie. De kunstenaar paste de beginselen van de muzikale compositie toe op zijn schilderkunst. Beginselen die samenhangen met de structuur van muzikale vormen, zoals bijvoorbeeld de sonate, prelude of fuga. Hij bracht verscheidene motieven uit de realiteit, verschillende ruimtelijke niveau's en tijdstippen, maar ook contrasterende symbolische bewegingen in een geheel compositorisch systeem (cyclus) bijeen, gebaseerd op de dynamiek van het ritme.
Sonate van de sterren. Allegro. Andante is een kunstzinnige visie op de buitenaardse ruimte. In deze sonate wordt de toeschouwer overgeleverd aan fantastische veelgelaagde beelden. Alle compositorische elementen in dit werk zijn gerangschikt volgens een complex ritme van wisselende variaties. Bij de weergave van de derde dimensie gebruikt hij niet meer het ruimtelijk perspectief, hij kiest in plaats hiervan voor overlappingen van uiteenlopende doorzichtigheid. M. K. Čiurlionis bekijkt het universum als een schitterende polyfone symphonie van in elkaar verstrengelde kosmische nevelen, sterren en zonlicht. De golven van deze oceaan van ruimte - de melodieën - wervelen, verweven zich en vormen een rijk versierd en prachtig web dat doorboord wordt door het pad van de Melkweg. De beweging in de buitenaardse ruimte is niet chaotisch maar ritmisch en harmonieus. Het symbool van de orde en harmonie van het universum wordt voorgesteld als de heldere figuur van een engel die op een taps toelopende lichttoren staat.
PS Er is een onmiskenbare symbiose tussen schilderij en muziek. Klik hier en ontdek hoe andere kunstenaars muziek uitbeelden in hun kunst.
Even ter herinnering. De voorverkoop van de DailyArt kalenders van 2022 is zojuist begonnen. Neem hier even een kijkje: 25% korting op de normale prijs. Wees er snel bij, voordat ze uitverkocht zijn!