Raphael Santi
Met dit schilderij vervolgen we onze speciale maand met de collectie van het Kunsthistorisches Museum in Wenen. Veel plezier!
In 1504 kwam de jonge Rafaël vanuit Perugia naar Florence, waar Leonardo da Vinci en Michelangelo het artistieke leven domineerden. De nieuwkomer maakte, met name onder invloed van Leonardo's composities, een hele reeks Madonnaschilderijen. Vooral in Florence was de functie van het Madonnabeeld veranderd. Het was niet langer alleen een religieus voorwerp voor praktisch gebruik, maar het was vooral een verfijnde uiting van artistiek kunnen. Rafaël gaf de Madonna in de weide als geschenk aan zijn Florentijnse opdrachtgever Taddeo Taddei. In 1662 werd het werk in Florence aangekocht door aartshertog Ferdinand Karel van Oostenrijk.
Volgens het Sienese type van de Madonna Humilitatis (Madonna van de nederigheid), zit de Maagd Maria op de grond op een heuveltje. Terwijl ze het kindje Jezus met beide handen vasthoudt, kijkt ze naar de kleine Johannes de Doper. De ontmoeting van de twee kinderen wordt sinds het einde van de 13e eeuw vermeld in de Toscaanse devotieliteratuur. Het kruis is tegelijk een speeltje, een attribuut van Johannes de Doper en een symbool van het lijden.
Dat laatste geldt ook voor de opvallend geplaatste klaproos rechts. Rafaël schilderde dit werk als eerste van een reeks schilderijen waar hij de Madonna ten voeten uit afbeeldde. Hij koos voor een strikt geometrische structuur: de groep is geplaatst binnen een gelijkzijdige driehoek. Maar binnen deze ogenschijnlijk strakke structuur ontvouwt zich een levendig tafereel. Parallelle en tegengestelde bewegingen en blikken vervloeien in het landschap op de achtergrond en vormen samen een compositie die voldoet aan de eisen van de hoogrenaissance voor perfect evenwicht en harmonie.