Zmartwychwstanie

Piero della Francesca, mistrz włoskiego renesansu, otrzymał zlecenie namalowania tego fresku w zbudowanej w stylu gotyckim Residenza, społecznej sali zgromadzeń w Sansepolcro, z której korzystali jedynie Conservatori, najwyżsi rangą urzędnicy i gubernatorzy, którzy modlili się przed tym obrazem przed rozpoczęciem obrad. Fresk został umieszczony wysoko na wewnętrznej ścianie, zwrócony w stronę wejścia, a jego tematem jest aluzja do nazwy miasta (oznaczającej Święty Grób), pochodzącej od dwóch relikwii Świętego Grobu, przyniesionych przez dwóch pielgrzymów w IX wieku.

W centrum kompozycji znajduje się Jezus, przedstawiony w momencie zmartwychwstania, na co wskazuje pozycja nogi na gzymsie Jego grobu, który Piero zilustrował jako klasyczny sarkofag. Brytyjski historyk sztuki Andrew Graham-Dixon zauważył, że pomijając ranę, „ciało Chrystusa ma idealną rzeźbę i jest pozbawione skaz, niczym antyczny posąg. Niemniej można w nim zauważyć również bardzo ludzkie elementy: niewyidealizowaną, niemal brzydką twarz; i te trzy fałdy skóry, które marszczą się na jego brzuchu, gdy podnosi lewą nogę. Piero podkreśla jego podwójną naturę, ludzką i boską.”

Według podań i dzięki porównaniu z drzeworytem w Żywotach najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów Vasariego, odziany w brązową zbroję śpiący żołnierz po prawej stronie Chrystusa to autoportret Piero. Kontakt między głową żołnierza i drzewcem proporca trzymanego przez Chrystusa ma oznaczać jego kontakt z boskością.

Fresk o mały włos nie został zniszczony podczas II wojny światowej. Ocalał tylko dlatego, że Tony Clarke, brytyjski oficer artylerii, sprzeciwił się rozkazom i wstrzymał się od ostrzelania miasta z dział swojej jednostki. Clarke nigdy nie widział fresku, ale czytał esej Aldousa Huxleya z 1925 r. opisujący Zmartwychwstanie w ten sposób: „Stoi przed nami w całej swej prawdziwej chwale najwspanialszy obraz na świecie.” Dzięki niemu miasto, wraz ze swym słynnym obrazem, przetrwało. Gdy poznano przebieg tych wydarzeń, Clarke'a okrzyknięto miejscowym bohaterem i do dzisiaj ulica w Sansepolcro nosi jego imię.