Η Νύχτα

Στους ‘Στοχασμούς πάνω στην Τέχνη’ της περασμένης Τετάρτης, μείναμε να αναρωτιόμαστε για μια αισθητική στάση που θα μας επέτρεπε να αναλογιστούμε την ασχήμια με ουσιαστικό και καλλιτεχνικό τρόπο. Για να απαντήσουμε σε αυτό που αμφισβητήθηκε την περασμένη εβδομάδα, το αν "Μπορούμε να καθίσουμε κάτω σε απόγνωση και να κάνουμε σκέψεις πάνω σε μια αισθητική που προκαλεί ανησυχία", θα πρέπει να εξετάσουμε την προοπτική του Jerome Stolnitz (Τζέρομ Στόλνιτς), ενός φορμαλιστή φιλόσοφου.

Ο Στόλνιτς ορίζει την αισθητική στάση ως μια αδιάφορη περισυλλογή, συνειδητή μόνο σε συνάρτηση με το ίδιο το αντικείμενο που αναλύεται. Υπάρχουν πολλά είδη από ενδιαφέροντα που, επομένως, αποκλείονται από την αισθητική στάση, όπως το ενδιαφέρον της ιδιοκτησίας ενός έργου τέχνης για έπαρση ή κύρος, το ενδιαφέρον για τη σπανιότητά του ή την εμπορική του αξία. Ακόμη και αυτά που αφορούν τη χρησιμότητα, όπως ένας ιστορικός τέχνης που αναλύει τη βιογραφία του καλλιτέχνη μέσω των έργων του, ή αυτά ενός μετεωρολόγου σχετικά με τις όμορφες γραμμές της πρόγνωσης του καιρού, αναζητώντας πληροφορίες, που όμως δεν θεωρούνται αισθητικά. Για τον Στόλνιτς, η αισθητική απομονώνει το έργο, εστιάζει σε αυτόν που σκέφτεται, αποξενώνει όλα τα άλλα και απορροφά το άτομο - είναι μια στιγμή χαλαρότητας από οτιδήποτε άλλο, με σκοπό να βιώσει την αδιάφορη ιδιαιτερότητα αυτού που παρουσιάζεται.  

Έτσι, δεν χρειάζεται απαραίτητα να τραβήξει την προσοχή μας μέσω της ομορφιάς. Αν ψάχνουμε για μια υπέροχη ταπετσαρία για να καλύψουμε το υπνοδωμάτιό μας, ενώ αναλύουμε διαφορετικά σχέδια με αυτόν τον στόχο, δεν τα αντιμετωπίζουμε με αισθητική στάση. Ενώ, και εδώ ο Στόλνιτς δίνει αυτό το παράδειγμα, αν συναντήσουμε έναν άθλιο δρόμο, ένα Κυριακάτικο πρωινό, όπου πραγματοποιείται μια έκθεση ανοιχτής αγοράς, καλυμμένη με χώμα, σκουπίδια και γεμάτη συντρίμμια, το τοπίο μπορεί να προκαλέσει τέτοια εντύπωση που επισκιάζει τις προκαταλήψεις μας, μπερδεύοντας και ιντριγκάροντας, ακόμη και γεμίζοντάς μας με απέχθεια. Η μακρινή παρατήρηση που συγκρούεται μέσα στον παρατηρητή είναι, για τον Στόλνιτς, η φύση της αισθητικής. Συμφωνείτε μαζί του; :)

- Artur Dionisio