Pieter Bruegel de Oude
Bruegel schilderde dit schilderij toen hij nog in Antwerpen woonde en hij tekeningen aanleverde voor de graveur Hieronymus Cock. Hij keerde zich af van de destijds dominante Italiaanse voorbeelden en stortte zich in de toen ouderwetse traditie van de wereld van Hieronymus Bosch. Een kennelijk onontwarbaare mengeling van personen en vormen dringen zich op aan onze verbaasede blik. Opdoemend uit de verre diepten in een halo van licht, worden monsters op de aarde geworpen alsof uit een golf aanspoelen. Engelen bevechten ze, geleid door Sint Michael, mager als een lat in zijn gouden harnas, uithalend met zijn zwaard naar de draak met de zeven gekroonde koppen, waarop hij zijn voet zet. De strijd van de aartsengel met de gevallen engelen wordt beschreven in het boek van de Openbaring en werd vanaf de Middeleeuwen vaak geïllustreerd. In de weergave door Bruegel, wordt het geweld niet uitgedrukt in de biterre aard van het gevecht - St Michael en zijn geringe troepen lijken niet in het minst bedreigd door de duivels - maar door de intensiteit van de val - hels en eindeloos - van de kruipende en verschrikkelijke massa dat het gehele oppervlak van het schilderij domineert in een opmerkelijke eendracht, hetgeen het effect versterkt. Door nauwgezet elementen uit de planten, dieren, mineralen en menselijke wereld te gebuiken en ze te combineren tot hybride, vervormde wezens creëert Brueghel wezens die het meest weerzinwekkend zijn, maar ook het meest bijzonder en fantastisch als denkbaar is. Mosselschelpen klemmen om een gigantische garnaal, een mensenhoofd met vlindervleugels geplakt op een vormloos opgeblazen lichaam, een dikke dwerg die een zonnewijzer draagt met een helm met veer op zijn hoofd, felle vissen met armen, eierschalen van hagedissen, klauwen van schaaldieren... een eindeloze lijst. Klik op het beeld om het op volledig scherm te zien.
Fijne zondag allemaal!