Park nabij Lu

De komende vier weken zullen wij op de zondagen werk uit de verzameling van Zentrum Paul Klee presenteren. Geniet ervan :) Hopelijk is de beschrijving van vandaag niet te lang!

De afbeelding van Park nabij Lu komt tot leven dankzij het sterke contrast tussen de zwarte symbolen – die de bomen, takken en paden van een park voorstellen – en de bonte zones van de kleurrijke begroeiing eromheen. Het lijkt erop dat Klee door een specifiek landschap geïnspireerd werd deze afbeelding te schilderen. Vanwege haar gezondheid reisde zijn vrouw Lily in de late jaren 1930 meerdere malen naar Luzern, waar zij in een sanatorium verbleef. Wanneer hij dat fysiek aankon, zocht Klee haar daar op en wandelde met haar in het park om het sanatorium.

Twee verschillende kleurtonen worden gecombineerd in een palet van warme groen- en bruintinten, die culmineren in een fel, vol oranje, en een wat bescheidener selectie witte en grijze mengsels van groen-, grijs- en vooral blauwtinten. Er is zelfs rood te zien dat een stuk koeler oogt doordat het met wit is vermengd. De combinatie van warmere en koelere kleuren accentueert de verschillende ruimtelijke effecten. Terwijl de warme kleurtonen schijnbaar naar voren treden, trekken de koelere kleuren zich terug, ze lijken versluierd en verder weg.

Bovendien ogen dingen in de natuur die in de verte zijn altijd feller en blauwer dan zaken nabij. Gecombineerd lijken te ruimtelijke effecten van beide kleurtonen een levendig spel te ontketenen van naderende en wijkende kleuren, verder aangezet door het verschil tussen de individuele tonen en daarbij hun voor- of achterwaartse beweging. De warme rode en gele tonen vormen de schil, de kleurenlaag die de zwarte symbolen die bloemen, struiken en paden voorstellen omhult. Uitzondering hierop zijn de lila-grijze gedeeltes om sommige van de enkelvoudige kleinere symbolen. De met wit omzoomde zwarte borden, omhuld door de warmere kleuren, zijn toonbeeld van alles wat een park tot park maakt.

Tegelijkertijd zijn op de achtergrond de vlakken tussen de symbolen en hun bonte schil (voor zover nog aanwezig) dusdanig simpel en opvallend van vorm dat deze zich aftekenen als individuele figuren. De kleuren van deze vlakken veranderen, afgezet tegen de warme gedeeltes ernaast of verenigd door verwante felheid. De achtergrond verandert en vervormt zo voortdurend in ruimtelijke zin, op dezelfde wijze dat een park uit struiken, bomen en weides bestaat, als ook uit de paden ertussen. Dit spel van warme en koude kleuren, die ruimtelijk zulke verschillende vlaktes oproept, diep in de verte, leerde Klee wellicht aanvankelijk kennen toen hij in Schleissheim diende.

De camouflagekleuren van de vliegtuigen en goederentreinen waren volgens het daar heersende systeem nodig om het de vijand moeilijk te maken de precieze positie van een voorwerp te bepalen doordat dit niet meer ruimtelijk viel vast te stellen. Op die manier gingen bepaalde kleuren op in die van de omgeving en werd de algehele optische vorm van het vliegtuig opgebroken. De wit-omlijste zwarte bomen, takken en paden doen denken aan de Ijzeren Kruizen die in dikke zwarte verf met een witte rand op de vliegtuigvleugels werden aangebracht om de vijand angst en schrik aan te jagen. Toen Klee in Schleissheim in militaire dienst was, moest hij werkelijk letters en symbolen op de al gecamoufleerde vliegtuigen schilderen.