Sofonisba Anguissola
Tijdens de Renaissance was het niet makkelijk om naam te maken als vrouwelijke schilder in een patriarchische samenleving waar mannelijke schilders domineerden. Er was echter één vrouw die door de glazen fresco brak, een Italiaanse Renaissance schilder genaamd Sofonisba Anguissola. Haar vader stimuleerde haar als oudste van vijf dochters om haar talenten als schilder te ontwikkelen.
Toen ze 22 was reisde ze naar Rome waar haar schetsen werden opgemerkt door Michelangelo. Hij besefte dat Sofonisba serieus talent had en besteedde de volgende twee jaar als haar leraar en mentor. Het nieuws over haar talent deed vlug de ronde en ze werd in 1559 gekozen voor het hof van de Spaanse koning Filip, waar ze een hofdame werd voor koningin Elizabeth Valois. Later werd ze de officiële hofschilder, geen kleine prestatie voor een vrouw uit die tijd. Later hielp koning Filip bij het arrangeren van een aristocratisch huwelijk voor Sofonisba. Dit haalde echter geen vaart uit haar artistieke drive, en ze bleef doorgaan als schilder. Naast de erkenning die ze kreeg van Michelangelo en de koninklijke familie werd ze ook gevraagd om speciaal voor paus Pius IV een portret van koningin Elizabeth te maken.
In Zelfportret bij de Ezel, in olie op doek, zien we Sofonisba voor een ezel waar haar schilderij van Jezus en Maria op staat. Dit schilderij laat niet alleen haar uitzonderlijke schildervaardigheden zien, maar ook haar religieuze inslag en vroomheid. Haar schildersstok, gebruikt om de hand te ondersteunen bij het schilderen, en haar kwast vormen samen een kruis. De kwast wijst ook naar de Jezusfiguur, alsof Sofonisba de aandacht wil verleggen van de figuur op de voorgrond. Dit toont Sofonisba's nederigheid; ze vindt niet zichzelf maar Jezus en Maria de belangrijkste figuren in deze afbeelding.
Sofonisba is nooit zo beroemd geworden als haar mannelijke tegenhangers, maar ze heeft wel de weg vrijgemaakt voor andere vrouwen van haar tijd die serieuze kunststudenten en artiesten wilden worden. Ze heeft een lang leven gehad. Toen ze 93 was stierf ze, en liet ze een substantiële collectie aan werk achter dat vandaag de dag bewonderd kan worden in vele Europese musea.
Heidi Werber