Vormen van Angst

De Grote Depressie begon op 24 oktober 1929.

Hoe kun je angst een gezicht geven? De Amerikaanse artiest Maynard Dixon geeft zijn interpretatie met dit spookachtige beeld van vier in mantels gehulde gezichtsloze gedaanten, samengedrongen en griezelig van achteren belicht. De gedempte tinten van hun lange bruine gewaden vermengen zich met de schrale bodem. Tegenwoordig zou je denken dat het een scène is uit een griezelfilm.

Toen Dixon dit doek schilderde, was Amerika in de greep van de Grote Depressie. Er was sprake van wijdverbreide armoede en strijd om het bestaan. Hij creëerde een reeks sociaal-realistische doeken waarop hij mensen afbeeldde die waren getroffen door de nasleep van de economische ineenstorting, terwijl zijn tweede vrouw -de befaamde documentair fotografe Dorothea Lange- vergelijkbare beelden met haar camera vastlegde. Dixons Vormen van angst brengt niet alleen de angst en de wanhoop van Amerika in beeld, maar ook zijn eigen zorgen en moedeloosheid. Uiteindelijk waren kunstenaars in die tijd de eersten die in hun bestaan werden bedreigd. Later schreef hij: 'Ik had steeds het gevoel omringd te zijn door vage, onheilspellende, dreigende vormen. Een gevoel dat tot een obsessie uitgroeide. Vanuit de noodzaak mijzelf ervan te bevrijden, het naar de oppervlakte  te brengen, het van mij af te schudden, ontwikkelde de gedachte zich om Vormen van Angst te schilderen.

Dixons eerste poging hiertoe was een houtskooltekening getiteld  Geestverschijningen waarop een naakte vrouw, geflankeerd door vier in dekens gehulde figuren te zien was. Op een tentoonstelling kreeg de tekening negatieve recensies, waarop hij besloot de voorstelling om te werken. Hij verwijderde de centrale vrouwelijke figuur en creëerde een sterker onheilspellend voorgevoel. Het resultaat is het aangrijpende Vormen van angst dat in 1931 de publieksprijs won op de jaarlijkse tentoonstelling van de San Francisco Art Association.

-Martina Keogan

PS Er zijn ook directe links tussen kunst en griezielfilms in de kunst. Lees hier het een en ander over Duitse expressionisten en hun films. Of als je liever niet wilt worden geconfronteerd met gevoelens van angst en verdriet, kijk dan eens naar deze rustgevende reeks van de mooiste tuinen in de kunst. <3