Vier Profeten

Het schilderij Vier Profeten van kunstenaar Bakhyt Bapishev toont drie stenen beelden met menselijke ogen. De hoge horizon is typisch voor Oriëntaalse kunst; de lucht schittert met azuurblauwe- en blauwe kleuren. Donkere bruine en zwarte schaduwen domineren de afbeelding van de stenen, terwijl het schilderen van lichte tinten beige met een paletmes een techniek is die het schilderij een bronzen gloed meegeeft.

De antropomorfe afbeelding van de steen is een balbal (een steppesteenbeeld van nomadische oude Turkse- en Kipchak volkeren die op graven werden geplaatst). Met de komst van Islam werden de beelden van mensen en dieren verboden, dus een balbal uit de 11e eeuw is zeldzaam. Volgens de overtuigingen belichaamden balbals een overleden voorouder, die voor zijn of haar levende familieleden zorgde en hen beschermde. In Kazachstan kregen ze een magische functie; ze werden aangeboden om geesten tevreden te stellen.

Kunstcritici interpreteren het werk van Bapishev als een visie op de noodzaak van culturele opvolging, de voortzetting van spirituele tradities van het volk. Door de stenen een menselijke uitstraling te geven, identificeert de artiest mens en natuur, kenmerkend voor de natuurlijke filosofie Tengrisme, een wereldbeeld met als centraal figuur Tengri (een centraal Aziatische Godheid van de Lucht in de vroege middeleeuwen). Volgelingen van het Tengrisme aanbidden natuurlijke- en kosmische krachten. Ze geloven in de eenheid van de natuur en mens en in de geesten van de natuur, zoals geesten van bergen, rivieren, bomen, planeten en voorouders.

De auteur zet ons voor een raadsel met de titel van dit schilderij. We zien maar drie beelden of profeten. Wie of wat is de vierde? As je dieper nadenkt, is de vierde misschien een toeschouwer, de lucht of een stapel stenen er onder. 

-Zhameli Khairli

P.S. Balbals herinneren ons een beetje aan andere - veel grotere - mysterieuze stenen figuren van het Paaseiland. Hier lees je meer over de monolithische Moai beelden!