Canigiani Heilige familie

We gaan verder met onze speciale maand met de Alte Pinakothek in München. Dit keer laten we je deze mooie Raphael zien. Geniet ervan!

Met dit devote schilderij op groot formaat deed de jonge Raphael Leonardo en Michelangelo concurrentie aan in Florence van het begin van de 16e eeuw. De leden van de Heilige Familie zijn geplaatst in een streng piramidale compositie. De familie is afgebeeld in het midden van het schilderij: binnen de denkbeeldige lijnen en de referentieassen die tussen de personages zijn geplaatst en zo de compositie versterken. De nauwkeurige observatie van menselijk gedrag maakt dat dit schilderij een natuurlijke indruk maakt, ondanks de duidelijke ingetogenheid.

De Italiaanse renaissancemeesters toonden de heiligen op hun devote schilderijen voor weidse landschappen waarop ook steden te zien waren. Op die manier volgden zij het voorbeeld van de oude Nederlandse meesters, die vooral in Florence sterk in de belangstelling stonden. Zo verwees Raphael ook naar architectuur in landen ten noorden van de Alpen, die soms diende om de suggestie te wekken dat gebeurtenissen zich in een ander land hadden afgespeeld.

Sint Jozef, staande in het midden van het schilderij, maakt de evenwichtige piramidale compositie van de personen compleet. Door zijn dialoog met Sint Elizabeth, maakt hij op opvallende wijze deel uit van de complexe emotionele onderlinge band van de hoofdrolspelers. Afgaande op zijn beeldcompositie was Raphael duidelijk geïnspireerd door de schilderijen van Leonardo en Michelangelo. Vooral de gelijkenis met Michelangelo's afbeelding van de Heilige familie in Doni Tondo is opmerkelijk.

Raphael signeerde zijn in Florence geschilderde werk met de opmerking 'RAPHAEL . VRBINAS' in de kleding van de Moeder Gods. Raphael, de leerling van de Umbriaanse meester Perugino, kwam uit Urbino (in de regio Marche). Hij legde hiermee vast dat hij geen Florentijnse schilder is. Slechts vier jaar, van 1504 tot 1508, werkte hij in het Toscaanse artistieke milieu. Daarna zette hij zijn grootse carrière voort in Rome. Waarschijnlijk was het de Florentijnse koopman Domenico Canigiani die de opdracht voor het schilderij gaf, ter gelegenheid van zijn huwelijk. Later kwam het in het bezit van de Medici.

In de bijbel staat nergens geschreven dat Christus en Johannes de Doper elkaar als zeer jonge jongens zijn tegengekomen. De talrijke afbeeldingen van deze ontmoeting berusten op verhalen over het leven van Johannes, die vereerd werd als beschermheilige van de stad Florence. Het kindje Jezus grijpt naar de rol waarop de profetie van Johannes staat geschreven: 'Zie, dit is het Lam Gods.'

Een in 1983 voltooide restauratie onthulde de twee groepjes engelen aan de bovenkant van het schilderij. In de 18e eeuw, toen het werk deel uitmaakte van de collectie van de Düsseldorfse Kurfürst Johann Wilhelm von Pfalz-Neuburg, waren ze volledig overgeschilderd.

PS Hier kun je te weten komen waarom Raphael een van de belangrijkste schilders uit de kunstgeschiedenis werd.

PPS Als je op zoek bent naar meer renaissance, kijk hier dan eens naar onze fraaie papieren kalenders voor 2022. Nu in de uitverkoop. :)