Vincent van Gogh
Dziś zaczynamy miesiąc z nowym partnerem - Galeriami Narodowymi Szkocji. Posiadają niesamowitą kolekcję, więc szykujcie się na postimpresjonistyczne perełki! Gwałtowny rozwój Vincenta van Gogha jako artysty, to jedna z najwspanialszych historii w zachodnioeuropejskiej sztuce. Jego kariera malarska trwała zaledwie dziesięć lat, ale w tym czasie przeszedł drogę od niewprawnego amatora do prawdziwie oryginalnego mistrza. To historia pełna dramatów, wliczając w to walkę z chorobą umysłową, która doprowadziła do jego przedwczesnej śmierci. Jednak obrazy van Gogha nie są ani ilustracjami z burzliwego życia, ani wytworami znękanego umysłu. Malarz miał bardzo jasną świadomość swojej artystycznej misji. Głęboko czując wizje natury i człowieczeństwa, wytrwale pracował nad stworzeniem podejścia do rysunku, koloru i kompozycji, które mogłoby wyrazić to, co sam nazywał „szczerym ludzkim uczuciem”.
Drzewa oliwne powstały w 1899 roku, kiedy van Gogh przebywał w szpitalu psychiatrycznym Saint-Paul-de-Mausole w Saint-Rémy w Prowansji na południu Francji. Artystę przyjęto, gdy zgłosił się dobrowolnie po załamaniu, które przeszedł pod Arles pod koniec 1888 roku. Był to dla van Gogha trudny okres, w którym stany świadomości i pewności siebie przeplatały się z załamaniami i przedłużającymi się nawrotami depresji. Gdy był na siłach, malował w ogrodach szpitala lub w pobliskich plenerach, gdzie koncentrował się na pejzażach z cyprysami, górach i, szczególnie, na bujnych gajach oliwnych.
Ten obraz był prawdopodobnie najwcześniejszym z serii przedstawiającej drzewa oliwne, namalowanej w lecie 1889 roku. Śmiały rysunek stworzony pędzlem i tuszem przedstawia niemal ten sam punkt widzenia, a żywy, spontaniczny styl obu prac sugeruje, że były to studia wykonane bezpośrednio z natury. Prosta kompozycja jest zdominowana przez kontrast, jaki tworzą regularne, pociągłe muśnięcia farby, ożywiające opadający pierwszy plan, i dłuższe, podkręcone pociągnięcia pędzla, tworzące skręcone konary drzew oliwnych i wirujące partie listowia. Jednak najbardziej przykuwa w tym studium uwagę intensywność kolorów.
Van Gogh umiejętnie uchwycił efekt silnego światła przeświecającego przez drzewa i plam chłodnych cieni na ziemi. Był całkowicie urzeczony zmieniającymi się kolorami gajów oliwnych. Kilka miesięcy wcześniej, 28 kwietnia 1889 roku, pisał do swojego brata Theo: „Gdybyś tylko widział drzewa oliwne o tej porze roku... Listowie, w kolorach srebra i starego srebra, zieleni się ku błękitowi nieba. I ta pomarańczowawa zaorana gleba. (...) - jest to coś tak delikatnego - tak wyrafinowanego.”
Gaje oliwne stały się jednym z ulubionych motywów van Gogha podczas jego pobytu w Saint-Rémy. Zaczął on postrzegać te drzewa jako charakterystyczny element Prowansji. Był to jednak motyw mający dla van Gogha również głębsze znaczenie. Poprzedniego lata zarzucił próby namalowania motywu religijnego, jakim był Chrystus na Górze Oliwnej. Uznał tworzenie z wyobraźni za zbyt trudne i teraz czuł, jak ważne jest wykorzystanie natury jako punktu wyjścia. W swoich obrazach gajów oliwnych odnalazł motyw, który nadawałby religijnego kontekstu w sposób naturalny i niewymuszony. W przesadnych pociągnięciach pędzla i żywych kolorach obrazów, takich jak Drzewa oliwne, był w stanie wyrazić podstawowe siły natury, przekazujące według niego coś namiętnego, nadprzyrodzonego i wiecznego.