Η Νύχτα

Σήμερα είναι η μέρα! Όπως ίσως ξέρεις, κάθε Κυριακή αυτού του μήνα προβάλλουμε τη συλλογή του Kunstmuseum που βρίσκεται στη Βέρνη της Ελβετίας. Αυτή είναι τρίτη παρουσίαση μας για το Σεπτέμβριο :)

Ο πίνακας Η Νύχτα του Φέρντιναντ Χόντλερ μοιάζει απαισιόδοξος και μελαγχολικός. Σε ένα θλιβερό τοπίο, κυκλωμένο από επτά κοιμώμενες φιγούρες, βλέπουμε έναν μυώδη άνδρα να παλεύει με ένα μαυροντυμένο πλάσμα. Είναι ξεκάθαρο ότι το πρόσωπο στο κέντρο του πίνακα, που μόλις έχει ξυπνήσει από εφιάλτη, έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με τον Φέρντιναντ Χόντλερ. Η σκοτεινή, καλυμμένη με μανδύα φιγούρα, ενσαρκώνει το θάνατο ως την οριστικοποίηση του ύπνου. Ο πίνακας αντανακλά το φόβο του καλλιτέχνη για το θάνατο, που τον κηνυγούσε από την αρχή της παιδικής του ηλικίας, με τόσες τραγωδίες στην οικογένειά του, γεγονός που εξηγεί την επιγραφή του Χόντλερ στο πίσω μέρος του καμβά: «Είναι πολλοί αυτοί που ξαπλώνουν να ξεκουραστούν το βράδυ αλλά δεν ξυπνούν το πρωί».

Ο Χόντλερ ένιωθε μη προνομιούχος και παρεξηγημένος όλη του τη ζωή. Έχοντας ζήσει μια παιδική ηλικία σε ακραία φτώχεια και αναγκαζόμενος σαν ενήλικος να παλεύει ενάντια στα κύρια καλλιτεχνικά γούστα της περιόδου, δημιούργησε στον πίνακα Η Νύχτα μια συμβολική αναπαράσταση της ίδιας του της ύπαρξης: σα μαχόμενος καλιτέχνης, είναι παρεξηγημένος από τους συγχρόνους του οι οποίοι κοιμούνται γύρω του. Ο πίνακας είναι επίσης αναπαράσταση της περίπλοκης ερωτικής ζωής του Χόντλερ. Εκείνον τον καιρό, ήταν διχασμένος ανάμεσα σε δύο γυναίκες: η γυναίκα που είναι ξαπλωμένη στα αριστερά είναι η ερωμένη του, Αγκουστίν Ντούπιν, ενώ η γυναίκα στα δεξιά είναι πρώτη του γυναίκα, Μπέρτα Στούκι. Η νύχτα εδώ δεν αποδίδεται κυρίως με το σκοτάδι, αλλά με τον ύπνο. Τα σημαντικότερα στοιχεία της σύνθεσης είναι οι παράλληλες οριζόντιες γραμμές από τις πλαγιασμένες μορφές και η λιγότερο ή περισσότερο συμμετρική στοίχισή τους. Αυτό αποκαλύπτει την πίστη του Χόντλερ στη αυστηρή αρχή του «παραλληλισμού», με τον οποίο αποπειράται να δώσει μεγαλύτερη εκφραστική δύναμη στους πίνακές του.

Η Νύχτα απαγορεύτηκε από μια έκθεση στο Μουσείο Ραθ της Γενεύης το 1891 για ηθικούς λόγους. Υπήρξε δημόσια διαμαρτυρία και ο Χόντλερ εξέθεσε τον πίνακα στο Palais Electoral και απαίτησε είσοδο ενός ελβετικού φράγκου. Η αντιπαράθεση στον τύπο συνέβαλε να συρρεύσει μεγάλο πλήθος για να δει το έργο. Με τα κέρδη να φθάνουν τα 1000 ελβετικά φράγκα, ο Χοντλερ μπόρεσε να κάνει το πολυπόθητο ταξίδι στο Παρίσι όπου ξεκίνησε η διεθνής καριέρα του.