Op de rivier

De komende vier weken presenteren we op maandag meesterwerken uit het Florence Griswold Museum (FGM), waarbij we vooral kijken naar het huis van Florence Griswold, dat het centrum was van de Old Lyme Art Colony, de belangrijkste plaats waar het Amerikaanse impressionisme zich heeft ontwikkeld. Veel plezier! :) Hoewel het Florence Griswold Museum de grootste openbare collectie van het werk van Willard L. Metcalf bezit, waren er in de collectie tot nu toe geen schilderijen die de kunstenaar in Giverny maakte. Metcalf was een van de eerste Amerikaanse kunstenaars die een bezoek brachten aan het Franse dorp waar Claude Monet woonde, alsook een ontluikende kunstkolonie met een internationale groep van impressionisten. Metcalfs kabinet van natuurhistorische specimens in de collectie van het FGM bevat vogeleieren die in mei 1885 in Giverny werden verzameld, waarmee kan worden vastgesteld dat hij daar was vóór alle andere Noordamerikaanse schilders. Hij maakte al snel kennis met Monet en gaf zelfs les in plantkunde en ornithologie aan de zoon en stiefzoon van de kunstenaar. Metcalf zou Giverny gedurende de volgende zomers regelmatig bezoeken, tot hij in 1888 naar Amerika terugkeerde. In 1887 maakte hij een serie schilderijen van de rivier Epte in Giverny, waarvan het museum voor eerdere tentoonstellingen voorbeelden heeft geleend van bruikleengevers zoals het University of Kentucky Art Museum en de Terra Foundation for American Art. In Metcalfs en-plein-airschilderijen van Giverny zien we rijke kleuren en een meer uitgesproken contrast van licht en schaduw dan in zijn vroegere werk. On the River toont hetzelfde weelderige palet dat geïnspireerd werd door de landschappen van Barbizon, evenals de hoge horizon, de abrupte uitsnijdingen en de diagonale lijnen die de impressionisten ontleenden aan de fotografie en Japanse prenten [parafrase uit de tekst voor de tentoonstelling May Night: Willard Metcalf at Old Lyme (136)]. Maar in tegenstelling tot de meeste van zijn schilderijen van de Epte, zien we in On the River een menselijke figuur, die van een visser die een fuik vasthoudt op een kleine boot. De prominente plaats van de figuur is een echo van Metcalfs vroegere Franse werken - zowel schilderijen als journalistieke illustraties - waarin mensen prominent aanwezig zijn, en ook van het werk van kunstenaars als Jules Bastien Lepage die mannen en vrouwen van het platteland een prominente plaats gaven in hun schilderijen. In de collectie van het FGM speelt On the River een belangrijke rol omdat het een lacune vult in de werken van Metcalf die het museum bezit. Niet alleen vertegenwoordigt het de Franse periode van de kunstenaar, maar het dient ook als voorbeeld van de stilistische en compositorische elementen van waaruit hij verder werkte toen hij in Old Lyme het impressionisme omarmde. In een van de schilderijen in de museumcollectie, Dogwood Blossoms (1906), zien we hoe de Franse invloed op Metcalfs werk blijft doorwerken door de integratie van vrouwenfiguren. Vaak wordt in de beschrijvingen vermeld dat Dogwood Blossoms boerenfiguren bevat, net zoals Metcalfs Europese schilderijen en schilderijen van andere Amerikaanse kunstenaars die in Frankrijk werkten, maar er is geen werk in de museumcollectie waarin dit geïllustreerd wordt, zoals On the River dat zou kunnen. In het werk Kalmia kunnen we zien hoe Metcalf evolueert van de eerder Barbizon-achtige stijl waarin hij in Giverny werkte (duidelijk in het zacht geschilderde blauw en groen van de achtergrond) naar een volledige omarming van het Impressionisme (duidelijk in de actieve penseelvoering en het impasto waarin de laurierstruik geschilderd is). Zou het niet prachtig zijn om deze evolutie visueel duidelijk te maken door On the River te plaatsen naast Kalmia, een tafereel van de Luitenantrivier in Old Lyme, die een beetje op de Epte lijkt?