Verstoppertje

Het meesterwerk van vandaag presenteren we dankzij de Phillips Collectie :)

Toen Chase van zijn studie in het buitenland naar New York terugkeerde was hij gewapend met het donkere palet en het bravoure penseelwerk van de school in Münchens. Toch bleef hij open staan voor andere invloeden. Tegen 1886 begon zijn werk de effecten van plein-air schilderen te laten zien. Dit was een techniek die hij in 1880 in Nederland al uitoefende, maar die hij niet zou toepassen tot een aantal jaren later in Shinnecock, New York, waar hij vele impressionistische schilderijen produceerde. Verstoppertje is een overgangswerk: ook al plaatsen de donkere kleuren het duidelijk in de school uit Münchens, het gebroken penseelwerk en de suggestie van een vluchtig moment in de tijd vastgelegd door licht, laten al een hint zien van de landschappen die de meer volwassen stijl van Chase zullen gaan vormen.

In dit werk richt Chase zich op het bekende laat 19e-eeuwse thema van spelende kinderen. Ook al stond hij meestal bekend om zijn weelderige en exotische interieurs, in Verstoppertje benadrukte Chase de economie van het object en understatement van kleur. Hij creëerde zo een compositie die zowel radicaal als mysterieus is. Er worden maar vier objecten gebruikt, namelijk een stoel, een schilderij of spiegel, een oosters gordijn en de deurpost of het gordijn waarachter een jong meisje zich verstopt terwijl ze haar speelvriendje bekijkt. We worden aangetrokken tot de verrukte aandacht van het kind, terwijl ons oog zich tegelijkertijd naar het tweede kind beweegt. Deze is subtiel op de diagonaal afgebeeld, verlicht door een strookje licht dat van achter het gordijn vandaan komt. 

In dit schilderij komen twee invloeden samen, namelijk Japonisme (een schilderstijl beïnvloedt door de Japanse esthetiek) en fotografie. In de geest van het Japonisme - misschien geïnspireerd door zijn vriend Whistler - heeft Chase het schilderij gedecentraliseerd, de horizon verhoogd en de wet van de zwaartekracht getrotseerd. Het schilderij of de spiegel aan de muur glijdt omhoog voorbij de rand van het canvas, de lege stoel zweeft zonder verankering en het meisje zweeft voor het licht. De compositie is een voorbode van enkele van de latere landschappen van Chase, met hun hoge horizonnen en oplopende voorgronden. De invloed van fotografie is terug te zien in de ongebruikelijk bijgesneden linker benedenhoek en de verrassende uitgestrektheid van de ruimte die dit schilderij domineert. Chase verliet een traditioneel compositieschema ten gunste van een schema dat het toevallige moment suggereert. Hij nam de intimiteit en onmiddellijkheid van expressie over van fotografie.

Chase bezat foto's van Eadweard Muybridge, een pionier in actiefotografie, op het moment dat dit werk werd geschilderd.  Hiermee wordt de interesse van de kunstenaar in de nieuwe vorm bevestigd. Zoals op een foto, is het bijgesneden figuur van Chase scherp gedefinieerd. De rest van het schilderij is enigszins onscherp. Kunstenaars waren ook in deze tijd veel bezig met het idee van waarneming en de spanningen tussen wat wordt gezien en wat onzichtbaar is, zoals hier de lichtbron, versluierd door het gordijn. De titel zelf - Verstoppertje - trekt de aandacht ook naar deze uitwisseling, die zich afspeelt in de compositie.