De Vrijheid voert het het volk aan

Eugène Delacroix is een van de groten van de Franse schilderkunst, maar zijn laatste volledige retrospectieve expositie in Parijs dateert van 1963, precies een eeuw na zijn overlijden. Samen met het Metropolitan Museum of Art in New York, organiseert het Louvre een historische tentoonstelling van circa 180 werken -grotendeels schilderijen- als eerbewijs aan zijn gehele carrière. De tentoonstelling sluit op 23 juli 2018. Het is een van de belangrijkste exhibities van dit jaar!

Het initiatief voor de Parijse opstand van 27, 28 en 29 juli 1830, ook bekend als de Trois Glorieuses (Drie Glorieuze Dagen), lag bij de liberale republikeinen wegens het schenden van de Grondwet door het tweede Restauratie kabinet. Karel X, de laatste Bourbonkoning van Frankrijk werd van de troon gestoten en vervangen door Lodewijk Filip, Graaf van Orléans. Delacroix, die getuige was van de opstand, zag het als een hedendaags thema voor een schilderij. Het schilderij dat daaruit voortkwam, weerspiegelt dezelfde romantische passie die hij had gelegd in Massamoord op Chios, een geschilderij dat geïnspireerd was door de Griekse onafhankelijkheidsoorlog.

De allegorie van vrijheid wordt gepersonifiëerd door een jonge vrouw uit het volk; zij draagt een Frygische muts, waaruit haar krullen ontsnappen naar haar nek. Uitgelaten, trots, opstandig en zegevierend roept zij de herinnering op aan de Revolutie van 1789, de sansculotten, en de volkssoevereiniteit. In haar omhooggestoken rechterhand heeft zij de rood-wit-blauwe vlag, een symbool van strijd, die wappert naar het licht als een vlam.

Twee Parijse straatjongens hebben zich spontaan aangesloten bij het gevecht. De linker houdt zich vast aan de kasseien, de ogen wijd geopend onder zijn infanteriemuts. De bekendere figuur rechts van de Vrijheid is Gavroche, die symbool staat voor het jeugdige verzet tegen onrecht en de opoffering voor de nobele zaak. Hij draagt de zwarte fluwelen baret (ook wel faluche genoemd), die studenten droegen, als symbool van rebellie. Over zijn schouder hangt een overdreven grote patroontas. Hij zet zijn rechtervoet naar voren, zwaaiend met zijn cavaleriepistolen, een hand in de lucht gestoken, een strijdkreet op zijn lippen, roept hij de opstandelingen op tot het gevecht.

De geknielde figuur met de hoge hoed van een bourgeois of een modieuze stedeling zou Delacroix zelf kunnen zijn of een van zijn vrienden. Hij draagt een wijde broek en een rode flanellen ceintuur als van een kunstenaar en in zijn handen houdt hij een dubbelloops jachtgeweer. De gewonde man die probeert op te staan bij het zien van de Vrijheid draagt een geknoopte gele sjaal, waarin de kleur van de heldin terugkomt. Zijn boerenkiel en de rode flanellen ceintuur roepen het beeld op van de Parijse dagloners. Het blauw van zijn jas, het rood van zijn ceintuur en het wit van zijn overhemd zien we terug in de kleuren van de vlag.

Als je nog meer achtergrondinformatie wilt over dit monumentale meesterwerk, kijk dan eens hier.