Improvisatie 11

Tot en met 19 november kun je in het Russisch Staatsmuseum in Sint-Petersburg de tentoonstelling Expressionisme in Russische Kunst bezoeken. Vandaag presenteren we een van de meesterwerken van deze tentoonstelling. :) Geniet ervan!

Aan het begin van de 20ste eeuw ontstond er in Europa een nieuwe kunststroming: expressionisme. Een stroming die zich, afhankelijk van de nationale kunstopleidingen, verschillend manifesteerde. Een van de belangrijkste aanhangers van deze stroming was Wassily Kandinsky, wiens schilderij Improvisatie 11 (voltooid in 1910) een bekend werk is. Op het eerste gezicht heeft het schilderij misschien wel iets van een genretafereel met een lichtblauwe boot met geel zeil en een groep roeiers die worden beschoten door een vuurpeloton dat op de oever staat. Bij nader inzien wordt echter duidelijk dat het hier een willekeurig van kleurgebruik en vormen betreft.

Het expressionistische karakter van het schilderij komt tot naar voren in de rode wolk en de bliksem die eruit schiet, maar ook in het gebogen gele kanon op de voorgrond en de brug over de rivier. Andere elementen op het doek worden simpelweg als ornamenten behandeld, zoals de waterstraal achter de boot of de gestileerde gekleurde figuren met zwaarden aan de rechterkant.

Dit schilderij lijkt het moment te markeren waarop Kandinsky wordt bevrijd van de betekenis van de gebeurtenis en het louter gebruikt als een voorwendsel voor willekeurige esthetische improvisaties, zoals gesuggereerd door de titel van het werk. "Een kleine of grote herinnering aan de werkelijkheid verschijnt voor de kijker als een echo en dit overkomt iedereen die gevoelens heeft", schreef Kandinsky, gebruikmakend van zijn muzikale associaties.  Zo vergeleek hij bijvoorbeeld de impact van geel met de muziek van een trompet, blauw met de klanken van de cello en cinnaberrood met drumbeats.

P.S. Hier kun je in de Kandinsky's wereld van Russische sprookjes duiken!