Johannes Vermeer
Links op de voorgrond staat een beenviool (ook wel: viola da gamba), waarvan de strijkstok tussen de snaren is geplaatst. Op de binnenkant van de klep van het virginaal is een landschap geschilderd. Het schilderij op de achtergrond is De koppelaarster van Dirck van Baburen (tegenwoordig in het bezit van het Museum of Fine Arts in Boston) of een kopie daarvan.
Het is onduidelijk of het onderwerp van De koppelaarster bewust een verband legt met het thema van dit gehele schilderij. Waarschijnlijk bedoelde de schilder een meer algemene relatie aan te brengen tussen muziek en liefde. Aan de linker bovenkant wordt het tafereel afgekaderd door een gordijn en de plint rechts onderin is versierd met Delfts blauwe tegels.
Op basis van stilistische kenmerken wordt het schilderij gedateerd rond 1670. Het is goed denkbaar dat Staande virginaalspeelster, de andere Vermeer in de collectie van de National Gallery in Londen, een pendant is van dit schilderij, gezien de overeenkomsten in grootte, datering en onderwerp.
Maar de twee doeken hebben een verschillende herkomstgeschiedenis in de periode voor de 19e eeuw. En het is bekend dat Vermeer wel vaker verschillende variaties op eenzelfde thema uitwerkte. In de 19e eeuw maakten de twee schilderijen deel uit van de collectie van de kunstcriticus Théophile Thoré. Zijn publicaties leidden tot de herontdekking van Vermeer in 1866.
PS Vermeer was een ware meester van de dubbelzinnigheid. Lees hier over de geheimen van Nederlandse 'desperate housewives' die Johannes Vermeer schilderde!
PPS Nogmaals, om 2022 op een goede manier te beginnen, willen we onze papieren kunstkalenders voor het nieuwe jaar onder je aandacht brengen. Kijk maar eens hier.