Peter Paul Rubens
Hallo! Het is tijd voor een bijzonder verrassend werk van Rubens. We tonen het met dank aan het Kunsthistorisches Museum in Wenen. Geniet ervan! :)
Oorspronkelijk was Rubens van plan alleen een stormachtig landschap te schilderen, maar terwijl hij daaraan bezig was, breidde hij de compositie uit door er een mythologische verzameling van menselijke en goddelijke figuranten aan toe te voegen. Dit past sterk binnen de Vlaamse traditie, die, anders dan de Nederlandse, landschappen bijna altijd aan christelijke of mythologische verhalen een plaats gaf binnen de landschappen.
Op een bospad dat geleidelijk vanuit het midden naar rechts afdaalt, zijn vier gedaanten afgebeeld: twee oudere mensen, moeizaam steunend op hun wandelstokken, begeleid door twee goden, zijn ontkomen aan de storm die nog steeds woedt in het midden van het schilderij. De twee ouderen zijn Philemon en Baucis. Vlak voordat de storm losbarstte, waren zij de enigen die de goden, vermomd als vermoeide reizigers, onderdak, voedsel en drank verschaften. De straf voor de harteloosheid van de andere mensen liet niet lang op zich wachten. Jupiter en Mercurius toonden alleen aan dit getrouwde paar tijdig de weg naar een veilige heuvel (Ovidius, Metamorphosen 8: 620-720).
Op de voorgrond zijn de gevolgen van de natuurkrachten overduidelijk afgebeeld. Een os hangt hulpeloos, ingeklemd door een gevallen boom boven de stortvloed. Aan de linkerkant, bij de regenboog, zien we de aangespoelde lichamen van een moeder en haar kind. Daarboven een man die zich gelukkig nog heeft weten vast te klampen aan een boom die de storm heeft overleefd. Het doek Landschap met Philemon en Baucis is waarschijnlijk helemaal door Rubens zelf geschilderd, zonder medewerking van anderen uit zijn atelier. Net als de meeste landschappen van zijn hand, schilderde hij dit werk niet in opdracht. Het thema ervan vinden we zelden terug in de schilderkunst. Meestal tonen afbeeldingen van de mythe sinds de 16e eeuw Philemon en Baucis die gastvrijheid in hun huis verlenen aan de goden.